ÖZET

AMAÇ:

Stoma açılmasının bireylerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilediğine ilişkin çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Ancak stomalı bireylere özgü yaşam kalitesi değerlendirme ölçeklerinin kullanıldığı araştırma sayısı sınırlıdır. Bu araştırma, Baxter ve ark. (2006) tarafından ostomili bireylerin yaşam kalitesini değerlendirmek için geliştirilmiş olan Stoma Yaşam Kalitesi Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğini belirlemek amacıyla yapılmıştır.

YÖNTEMLER:

Ölçeğin Türkçeye uyarlama çalışması iki aşamada yapılmıştır. Birinci aşamada dil uyarlaması yapılmıştır. Dil uyarlaması için ölçek, 5 uzman tarafından İngilizceden Türkçeye çevrilmiş, uzman görüşüne sunulmuş ve geri çevirisi yapılmıştır. Stoma Yaşam Kalitesi Ölçeği, 21 maddeden ve 4 alt faktörden oluşmaktadır. İkinci aşamada Ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini test etmeye yönelik veriler toplanmıştır. Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Stomaterapi Ünitesi’nde izlenen ve araştırmaya katılmayı kabul eden 70 hastaya ölçek, yüz yüze görüşme yöntemi ile üç hafta aralıklarla iki kez uygulanmıştır.

BULGULAR:

Araştırma kapsamına alınan hastaların yaş ortalaması 57.8 ± 12.9 olup, % 58.5 erkektir. Hastaların % 57.1’inin kalıcı kolostomisi, % 14.3’ünün geçici kolostomisi, %5.7’sinin kalıcı ileostomisi, % 5.7’sinin geçici ileostomisi ve % 17.1’inin ürostomisi vardır. İstatistiksel analiz için Doğrulayıcı Faktör Analizi ve Cronbach α iç tutarlılık katsayıları hesaplanmıştır. Ölçeğin güvenirlik katsayılarının tümü anlamlı bulunmuştur (p<0.01). Ölçeğin geneline ait güvenirlik katsayısı 0.87; test-tekrar test yöntemiyle elde edilen korelasyon katsayıları toplamı 0.85’tir.

SONUÇ:

Bu araştırmanın sonuçları, Stoma Yaşam Kalitesi Ölçeği’nin Türk toplumu için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu ortaya koymuştur. Stoma Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak çok merkezli çalışmaların yapılması önerilir.