ÖZET

Amaç:

Çeşitli nedenlerle oluşturulan kolostomi ve ileostomi, sadece dışkılama işlevinin değişmesi biçiminde değil, aynı zamanda bilinç altında bireyin benliğini, kendine olan saygısını, mahremiyetini, bağımsızlık ve verimlilik duygularını, cinsel yaşantısını, beden ve toplumsal imajını etkiler. Bu araştırma ile ileostomili ve kolostomili bireylerin, preoperatif, post-operatif ilk hafta ve post-operatif 2. aydaki benlik saygılarını incelemeyi amaçladık.

Yöntem:

Araştırmanın evrenini 15.07.2006-15.01.2007 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği Kolorektal birimine yatırılan tüm hastalar oluşturmuştur. Belirtilen süreler içinde, 93 hastaya sosyodemografik özelliklerini belirleyen anket formu ve Coopersmith Benlik Saygısı Ölçeği uygulandı.1 Post operatif ilk hafta içinde ve ikinci ayda, stoma açılan 18 hastadan anket formlarını tekrar doldurmaları istenerek araştırma oluşturuldu.

Bulgular:

Hastaların yaş ortalaması 59.14±13.22, %79.6’sı evli, %34.4’ü ilköğretim okulu mezunuydu. Hastaların %88.2’si çekirdek ailede yaşamakta, %79.6’sının geliri giderine denk, %88.2’si çocuk sahibi, %68.8’i kanser tanısı almamıştı. İleostomi ve kolostomi açılmış olan hastaların %72.2’si kemoterapi ve/veya radyoterapi tedavisi görmüş, %55.5’ inin ileostomili ve %50’sinin stomasının geçici olduğu saptandı.

Hastaların ameliyat öncesi benlik saygısı puan ortalaması 74.62±14.05, kolostomi ve ileostomi açılan hastaların ameliyat öncesi benlik saygısı puan ortalaması 66.88±16.22, kolostomi veya ileostomi açılmış hastaların ameliyattan 1 hafta sonraki benlik saygısı puan ortalamaları 71.56±15.20 ve ameliyattan 2 ay sonraki benlik saygısı puan ortalamaları 73.11±15.51 olarak bulunmuştur.

Benlik saygısının, yaş, medeni durum, aile yapısı, çocuk sahibi olup olmama durumu, gelir-gider durumu gibi sosyodemografik özelliklerle ilişkisi olmadığı saptandı. Ayrıca benlik saygısının hastaların tanısından, kemoterapi ve/veya radyoterapi tedavisi alıp almamasından, sahip oldukları stomanın kolostomi veya ileostomi olmasından, stomanın kalıcı veya geçici olmasından etkilenmediği bulundu. Benlik saygısı puanının yalnızca eğitim düzeyi değişkeninden etkilenmiştir.

Sonuç:

Bu araştırmanın önemli kısıtlılığı stomalı hasta sayısının küçük oluşudur. Çalışmada kolostomi veya ileostomiye sahip olmanın bireylerin benlik saygısında olumsuz bir etkisi olmadığı bulundu. Bu durum; çalışmadaki hastaların büyük bir kısmının yaşlı olmaları ile ilgili olabilir.